Çukurova Üniv. Kozan Meslek Yüksek Okulu’ndan Yrd. Doç. Dr. Zeynep HATUNOĞLU ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğr. Gör. Mesut BİLGİNER “Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Açısından Barter” konulu makalede; “Barterın Tarihsel Gelişimi ve Bugünü” başlığına şöyle yer verdiler:
“İnsanlık tarihinin en eski ticaret şekli olan takas işleminde mal ve hizmetler para veya benzeri bir değişim aracı olmadan el değiştirmekteydi. Paranın icadı ile birlikte bu değişim işlemi, bilateral (iki istasyonlu) mal takası şeklinden, multiteral (çok istasyonlu) endirekt mal takası haline dönüşmüştür (Orhun, 1996:18).
I.Dünya Savaşı ve sonrasında yaşanan ekonomik krizler sebebiyle uluslararası ve ulusal ticaret hacminde meydana gelen daralma ve likidite sıkışıklığı ülkeleri ve işletmeleri yeni çözümler aramaya yöneltti. Bu dönemde özellikle Batı Avrupa ülkeleri kendi aralarında ve Latin Amerika ülkeleriyle barter anlaşmaları yaparak bazı gıda ürünlerinin ve hammaddelerin ticaretini gerçekleştirdi (Sürmen ve Kaya, 2001: 131). Bu dönemde kurulan ve bilinen en eski barter organizasyonu İsviçre’deki WIRGenossenschaft’dır.1934 yılında faaliyete geçen organizasyon, üye sayısını hızla artırarak 65.000’ in üzerine çıkarmıştır.
Diğer Avrupa ülkelerinde ise barter organizasyonlarının kurumsallaşabilmesi ancak 1980-1990 yılları arasında mümkün olabilmiştir. Nitekim 1990’lı yılların ilk yarısında dünya ticaretinin % 40 oranındaki kısmı barterle yapılmaktaydı. Yaklaşık 350 barter organizasyonunun bulunduğu Amerika’ da yaklaşık 300.000 işletmenin bu sisteme dahil olduğu ve yıllık barter cirosunun 400 milyar dolar olduğu, bu cironun her yıl yaklaşık % 14-15 oranında artış gösterdiği bilinmektedir (Erkan, 2000:93-94).
Bundan on yıldan daha uzun süre öncesinde ise Çin ile Güneydoğu Asya ülkeleri ekonomik mübadeleye başladıkları zaman sınırda barter ticareti yapılması en yaygın dış ticaret öntemi idi. Halen barter ticaretine devam edilmektedir (N,2003:1). 2000 yılı itibariyle dünyadaki barter organizasyonlarının toplam cirosu 9 trilyon dolara (Çakır,2002:46; Özkan,2002:65), barter şirketlerinin sayısı ise 1596’ ya ulaşmıştır. Söz konusu barter organizasyonlarının yaklaşık 70 adedi Avrupa ülkelerinde faaliyet göstermektedir (Husemann, 2003: 1).
Türkiye’de ise barter organizasyonları 1990’ lı yılların ikinci yarısında faaliyet göstermeye başlamıştır. EG-Bartering, Net Barter, Türk Barter firmalarıyla EBB ve Atwood Richardson temsilcilikleri halen faal olan firmalardır. Bu firmaların yaklaşık 4000 üyesi bulunduğu, barter havuzundaki mal ve hizmetlerin portföy değerinin yaklaşık 2,5 milyar dolar olduğu, 2000 yılında ise bir önceki yıla göre % 148 oranında büyüme sağlanarak 120 milyon dolar ciro gerçekleştirildiği bilinmektedir (Çakır, 2002:46; E-ticaret, 2003.133; Erkan, 2000:95).”
