Barter firmalarının gelirleri üyelik aidatlarına ve hem alıcı hem satıcıdan tahsil edilen barter komisyonlarından oluştuklarına dikkat çeken Çukurova Üniv. Kozan Meslek Yüksek Okulu’ndan Yrd. Doç. Dr. Zeynep HATUNOĞLU ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğr. Gör. Mesut BİLGİNER “Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Açısından Barter” konulu makalede Barter Şirketinin Kayıtları başlığında şu satırlara ve örneklere yer verdiler:
“Bu gelirlerden komisyonlar ana faaliyet konusundan kaynaklanan gelirler olduğu halde aidatlar olağan fakat tali gelirler niteliğindedir. Nitekim Tekdüzen Hesap Planı (TDHP)’nda yer alan 64 ve 65 nolu gruplar ana faaliyet konusu dışında ortaya çıkan gelirlerin ve giderlerin muhasebeleştirilmesi için kullanılmaktadır (Akdoğan ve Sevilengül, 1996:459-465).
Bu sebeple barter şirketi üye kaydettiği bütün işletmelerden üye aidatı tahsil ettiğinde 649
nolu hesaba alacak kaydetmek durumundadır (Doğan, 2001:52).
Örnek 6: Çiğdem Barter A.Ş, Mutlu A.Ş’den 500 Dolar üyelik aidatını havale yoluyla tahsil etmiştir. (1 Dolar = 1.700.000TL)
102 BANKALAR 1.003.000.000,-
391 HESAPLANAN KDV 153.000.000,-
649 DİĞ.OL.GEL.ve KARLAR 850.000.000,-
00990 nolu fatura ile üyelik aidatı (500$X1700.000TL)
Ancak, üyelik aidatı dönem içerisinde gerçekleşmiş ise, o tarihten itibaren gelecek dönemlere ait gelirlerin hesaplanması ve 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI ile 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HESABI’na alacak kaydedilmesi gerekmektedir(Özkan, 2002: 81).
Barter sistemi bünyesinde gerçekleştirilen her işlemde hem alıcı hem de satıcı işletmeden komisyon alan barter şirketi elde ettiği gelirleri 600 nolu hesaba alacak kaydederek muhasebeleştirebilmektedir.
Örnek 7: Çiğdem Barter A.Ş, Mutlu A.Ş’den barter komisyonunu nakden tahsil etmiştir.
100 KASA 80.240.0000,-
391 HES KDV 12.240.000,-
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 68.000.000,-
00101 nolu fatura ile tahsil edilen komisyon
Çiğdem Barter A.Ş. üyeler arasındaki işlemleri 120 ve 320 nolu hesapları karşılıklı çalıştırarak izlemek (Doğan, 2001:53) ve eşzamanlı olarak NAZIM HESAPLAR’da da dolar bazında kayıt yapmak durumundadır (Sürmen ve Kaya, 2001:137).
Buna göre yapılması gereken kayıt,
120 ALICILAR 2.973.600.000,-
120.00 Okan Tic.Ltd.Şti.
320 SATICILAR 2.973.600.000,-
320.00 Hilal Tic.A.Ş.
902 BORÇLU NAZIM HS. 2.360
001 Barterdan Borçlular
Okan Ticaret
903 ALACAKLI NAZIM HS. 2.360
001 Barterdan Alacaklılar
Hilal Tic.A.Ş”
